Mga Ortograpiya
Marami sa mga wika ng Pilipinas ang nanganganib nang mawala. Nása iba-ibang antas ng panganib ang mga wikang ito. Isa sa pangunahing dahilan nitó ang kaunting espasyo ng paggamit ng kanilang wika sa lipunan na nagiging batayan ng ilang miyembro ng komunidad para iwanan na ito. Dahil dito, kailangang bigyan ng puwang o gámit ang lahat ng wika ng Pilipinas labas sa pribadong búhay ng mga tagapagsalita nitó. Isang malaking hakbang para dito ang pagbuo ng kultura ng pagsulat at pagbása sa mga wikang ito na maikokonekta rin sa kanilang edukasyon. Bago magamit ang isang wika sa programang MTB-MLE, isa sa mga kahingian ng Kagawaran ng Edukasyon, ayon sa DepEd Order No. 16 s. 12, ay ang pagkakaroon nitó ng isang ortograpiya.
Sa kasalukuyan, biláng pa lámang sa mga wika ng bansa ang mayroong ortograpiya, kayâ ilan pa lámang din ang ginagamit sa programang MTB-MLE. Dapat na matugunan ang pagkukulang na ito sa lalong madaling panahon, upang mas mapabuti pa ang sistema ng edukasyon sa mas maraming Pilipino at mapasigla rin ang paggamit sa mga wika ng Pilipinas.
Filipino (KWF Manwal sa Masinop na Pagsulat)
Pangunahing tungkulin ng ortograpiya ang paglalapat ng grafema sa pahayag na pasalita at bigkas. Tinatawag na graféma ang isang set o pangkat ng mga bahagi sa isang …
Alta (Orograpiyang ti Alta)
Ayta Magbukun (Urtugrapiyang ung Ayta Magbukun)
Bikol (Giya sa Ortograpiyang Bikol)
Boinen (Ortograpiyang Boînën)
Tanganing mabasa, maintindiyan, ag masâwëd nin tama ana Boînën, isinorat ading giya niyana Ortograpiyang Boînën. Ortograpiya ana bâno sa sistima nin pagsorat. Grafema ana pangaran niyana mga pinag-iribang mga simbolo o tandâ na gagamitën sa pagsorat niyana mga sasabiyën. Ana grafema nin Boînën pibilog nin mga litra….
Gaddang (Ortografíya na Gaddang)
Palungu a gakkad na ortografiya e antu ino pangiyekwa si grafema so passapit anna pabbangngat takesi mabibbid, maintindiyan anna mabangngat si fustu ino sapit na Gaddang. Grafema ino payag so tata grupu na simbulu a usa-usan so patturak si sapit. Ilawum na grafema na Gaddang ino letra anna bakkan a letra. …
Hiligaynon (Ortograpiya sang Hiligaynon)
Nagapanguna nga katungdanan sang ortograpiya ang pagbutang sang graféma sa tinaga nga ginahambal. Ginatawag nga graféma ang isa ka set ukon grupo sang mga bahin sa isa ka sistema sang pagsulat. Ang mga graféma sa praktika sang ortograpiya nga Hiligaynon ginabug-usan sang ginatawag nga mga letra kag indi letra.
Hinigaunon (Ortograpiya ha Hinigaunon)
Daw mabasa/agkabasa, masabut, maikagi, daw mapandayà duun ku Hinigaunon/Hinigaunën ha poglituk/pëgbalës/pagbalës, impasulat haini/hai ha ortograpiya. Su ortograpiya iyan sistema ku pogsulat/pëgsulat. Sakup din su grafema y1ha ngadan ku pudu ha timaan/tuus pada maggamit ku pogsulat/pëgsulat ku mga kagi/laláng.
Ibaloy (Ortograpiya ni Ibalóy)
Naisulat iya ortograpiya say ma-vatan tan maybudikas jën osto koma i Ibaloy. Grafema i awag shi grupo ni banbanag/ komkompormi shi pësing jën mansudat. Sota grafema ni ortograpiya ni Ibaloy kët wara’y letra to tan nëngosal ni alivën letra.
Ilokano (Tarabay iti Ortograpia ti Pagsasao nga Ilokano)
Buklen daytoy a tarabay iti ortograpia ti pagsasao nga Ilokano dagiti pagannurotan no kasano nga agsurat dagiti Ilokano iti bukodda a pagsasao. Mailanad iti daytoy nga ortograpia dagiti estandardisado …
Inata (Ortograpiyang Inata)
Sidja tii bayasahon, mahimangnuhan tii it kutibas kay hustoyin kay Inata, isinuyat kay ortograpiya distii. Grafema it tawagon kay grupo tii tanda kay gayamiton it pagsuyat jai it pagkutibas. Kay grafema tii kay Inata kay letra kay di-letra.
Itawit (Ortograpiya Itáwit)
Neturat yaw nga ortograpiya ta senu mantindiyan antare mavuyat kang kustu yo Itáwit. Grafema yo pangakkul kang isa nga grupo ya gannug kan yo sistema …
Kalanguya (Ortograpiya ni Kalangúya)
Hada ortograpiya kat naihulat hay maohhal di pangihhaganna ni kuston pantuddon hapit tan kapangihappit ni Kalanguya di ihkoyla-an.
Kankanaey (Ortograpiya di Kankanaëy)
Din kusto ay usar di ortograpiya et mangipaila sin grafema mo maikali. Din grapima sin kalin di Kankanaёy ёt wada di letra ya maga/iwёd di letra na.
Kapampangan (Bayung Ortograpiyang Kapampangan)
Din kusto ay usar di ortograpiya et mangipaila sin grafema mo maikali. Din grapima sin kalin di Kankanaёy ёt wada di letra ya maga/iwёd di letra na.
Kinamayu (Ortograpiya na Kinamayú)
Arun/para mabasa, kasabtan, ug/hasta, mahitiyab/masulti nang insakto ang Kinamayu, ingsuwat ang sini/ini na yakab-ut na sistema sa/sang pagsuwat. Grafema ang ngaran/ngan ng mga dapug ng mga …
Malaweg (Ortograpiya ya Malawég)
Ya keyusaran ya ortograpiya e pagitransleyt kiya grafema kiya pagergo entre pabbuyat. Ya grafema kiya Malaweg e nabuu ka letra entre di-letra.
Pangasinan (Ortograpiya na Salítan Pangasinan)
Paranan (Ortograpiya ni Paranan)
Tungkúlin nen ortograpiya en panghúlma ten grafema ti tama a upós at bígkas. Makagí a grafema en éssa a pangkat nen pártes hidí nen éssa a sistéma ni pagsúlat. En grafema hidí …
Sebwano (Giya sa Ortograpiyang Sinugbuánong Binisayâ)
Usa sa mga angay makat-onan sa ortograpiya sa usa ka pinulongan mao ang grapema nga gigamit sa panulti ug panuwat nga komunikasyon. Mao kini ang mahimong giya sa pagkat-on sa ortograpiya sa usa ka pinulongan nga buot mahibaw-an. Sa ortograpiya sa pinulongang Sinugbuánong Binisayâ, makita ang gigamit nga mga titik ug di-titik.
Sorsoganon (Ortograpiyang Sorsoganon)
An Ortograpiya na Sorsoganon giya san mga pasurat nan paratukdo gamit an sumanton na Sorsoganon. An mga patakaran sa Ortograpiya na Sorsoganon nakabase sa Ortograpiyang Pambansa na ingagamir sa niyan na panahon puwera sa mga napagkasunduan na mga patakaran na resulta san konsultasyon manungod sa tama na ispeling san mga surmaton.
Tinagbanwa (Ortograpiyang Tinagbanwa)
Ug̓ud mabasa, maintindian, ig mabëngat ta mag̓ayën yang Tinagbanwa, isinulat yang ortograpiyang naa. Ortograpiya yang pangguy tung sistima yang pagsulat. Tung pagsurulatën pagamit ta mga tanda. Yang mga panandang naa ang nag̓agamit nag̓aguyan ang grafema. May asan ang litra ig bëlag litra tung grafemang Tinagbanwa.
Waray (Ortograpiya han Waray)
Ginhimo ini nga ortograpiya para magin giya ha pagbasa ngan pagsurat ha Waráy. Gintatawag nga graféma an usá nga hugpô nga sistema ha pagsurat. Ha pinulungan Waráy, an mga graféma amo an mga letra ngan diri letra. An kada letra may-ada kaangay nga tunog nga ginluluwas base han natural nga kayakan ha kada lugar ha Sinirangan Visayas.
Yogad (Ortografiya nu Yogad)
Unta ya responsibilidad nu ortograpiya ay akkeyusa nu grafema tu aggarabid a meyabid annu mebuyat. Meyallu ya grafema yu tata ya fudduk o grupo o partes nu set tu …