ortografiya na gaddang

2 | Mga Pantig at Palapantigan 

Pareho din ang pagpapantig ng salitang Gaddang sa Filipino. 

2.1 Kayarian ng pantig ng Gaddang  

Binubuo ng isang patinig, isang katinig at patinig, dalawa o higit  pang katinig at isang patinig ang pantig sa wikang Gaddang. Ang  titik K ay kumakatawan sa katinig at ang titik P ay kumakatawan  sa patinig.  

Kayarian Halimbawa
a•tu ‘aso’
KP no•not ‘isip’, ngi•pan* ‘ngipin’
PK ud•di ‘hulí’
KPK bag•gi ‘katawan’, na•tang* ‘gulay’
KKP fri•tu ‘prito’
KKPK prin•ter ‘printer’
KPKK ward ‘ward’
KKPKK tsart ‘tsart’
KKPKKK prints ‘limbag’

*Digrapo ang ng. Ibig sabihin ng digrapo, isang titik pero dalawa ang sulat.  Nagsisimbolo sa ponemang /ƞ/ ang digrapong NGng

2.2 Pagpapantig 

Ang mga sumusunod ay mga tuntunin sa pagpapantig ng  Gaddang: 

2.2.1 Magkahiwalay na pantig ang nakasulat na magkakasunod  na patinig. 

Halimbawa: 
siin /si•in/ ‘noon’ 
sooy /so•oy/ ‘doon’ 
maatal /ma•a•tal/ ‘nahihiya’

Sa pagsasalita may binibigkas na impit sa pagitan ng  dalawang patinig. 

2.2.2 Kung may dalawang magkasunod na katinig sa gitna  ng salita, isinasama ang unang katinig sa unang pantig,  samantalang ang pangalawang katinig ay nagiging bahagi ng  susunod na pantig. 

Halimbawa: 
banwet /ban•wet/ ‘bingwit’ 
sintaw /sin•taw/ ‘saan’ 
inandila /i•nan•di•la/ ‘uri ng kakanin’ 
kaddat /kad•dat/ ‘damo’ 
ballang /bal•lang/ ‘trumpo’ 
dammat /dam•mat/ ‘bigat’ 
baggat /bag•gat/ ‘bigas’ 

2.2.3 Kapag ang una sa tatlong magkakasunod na katinig ay M,  N, o NG at ang kasunod ay alin man sa BL, BR, TR, PL, at PR,  ang unang katinig (M, N, o NG) ay isinasama sa unang pantig  at ang sumunod na dalawang katinig ay isinasama sa kasunod  na pantig.  

Halimbawa:  
BL- asembliya /a•sem•bli•ya/ ‘pagtitipon’ BR- alambri /a•lam•bri/ ‘alambre’ TR- engkwentru /eng•ku•wen•tru/ ‘engkuwentro’ PL- kumpletu /kum•ple•tu/ ‘kompleto’ PR- kompromisu /kom•pro•mi•su/ ‘kompromiso’  

2.2.4 Sa pagtuturo ng pagpapantig ng salita sa Kindergarten at  Grade 1, ginagamit ang pagpapalakpak upang malaman kung  ilang pantig ang isang salita. 

2.3 Mahabang Pantig 

Ang pantig na may mahabang patinig ā, ē, ō, at ū ay ituring na  mahabang pantig. Kung ang karaniwang pantig ay may isang  palakpak, ang mahabang pantig naman ay may isang palakpak  na sinamahan ng pinakorbang pag-abot ng kamay sa harap. 

Halimbawa: 
mapēt ‘mapait’ dāt ‘buhangin’ 
dēt ‘tahi’ ‘dugo’ 
bāt ‘saging’ kūn ‘kugon’ 
dōn ‘dahon’ būk ‘buhok’ 
fūt ‘tanong’ gōd ‘ikmo’ 

2.4 Kung mayroong magkasunod na impit sa salita, lagyan ng  tuldik paiwa ( ` ) ang patinig sa unang pantig. Sa pagpapantig  ng mga ganitong salita, ang unang patinig at unang impit  ay bumubuo ng isang pantig; hiwalay na pantig naman ang  pangalawang impit at patinig. Pansinin na walang nilalagay  na tuldik para sa pangalawang impit. Ang dahilan nito ay ayon  sa 2.2.1, may binibigkas na impit sa pagitan ng sinusulat na  magkakasunod na patinig.  

Halimbawa: 
gumàimfun /gu•mà•im•fun/ ‘ingat-yaman’ nàanggaman /nà•ang•ga•man/ ‘kinalulugdan’ nàakkan /nà•ak•kan/ ‘nakain’ 

Karapatang-sipi © 2019 ng Kagawaran ng Edukasyon  Dibisyon ng Nueva Vizcaya, Dibisyon ng Isabela, Dibisyon ng  Lungsod Cauayan, Dibisyon ng Lungsod Santiago; Translators  Association of the Philippines, Inc.; at ng Komisyon sa  Wikang Filipino. 

Disenyo ng aklat ni Kimberly De Jesus 

RESERBADO ANG LAHAT NG KARAPATAN. Walang bahagi  ng librong ito ang maaaring sipiin o gamitin nang walang  nakasulat na pahintulot mula sa may-akda at tagapaglathala. 

Catalog-in-Publication data 

Recommended entry: 

Ortograpiya ng Gaddang / Kagawaran ng Edukasyon,  Dibisyon ng Nueva Vizcaya. — Manila : Komisyon sa Wikang  Filipino, [2019], c2019.  

100 pages, 13.97cm x 20.32cm 

ISBN 978-621-8064-87-4 

    1. Gaddang dialect — Orthography and Spelling. 499.218813 PL5671 P920190194

Inilathala ng KOMISYON SA WIKANG FILIPINO
Gusaling Watson, 1610 Kalye JP Laurel
1005 San Miguel, Maynila
Tel. 02-8733- 7260 • 02-8736- 2525
Email:komisyonsawika@gmail.com

Website: www.kwf.gov.ph

KWF Repositoryo ng Wika at Kultura ng Pilipinas 2021

Para sa mga komento at suhestiyon, maaaring mag-email sa kwf.repositoryo@gmail.com

May restriksiyon


KINAKAILANGANG MAGPA-REGISTER

Upang maakses ang tampok na ito ng website, kinakailangang magrehistro upang magkaroon ng akawnt.